Bài 5-2: Vòng lặp while

Vòng lặp while trong Python được sử dụng để lặp lại một khối mã khi điều kiện xác định là đúng. Điều này có nghĩa là vòng lặp sẽ tiếp tục chạy cho đến khi điều kiện trong câu lệnh while trở thành sai.

Cấu trúc cơ bản

Cấu trúc của vòng lặp while trong Python như sau:

while điều_kiện:
    # Thực hiện hành động

• điều_kiện: Là một biểu thức điều kiện, nếu điều kiện này trả về True, vòng lặp sẽ tiếp tục lặp. Khi điều kiện trả về False, vòng lặp sẽ dừng lại.
• Khối mã bên trong vòng lặp: Mã sẽ được thực thi liên tục miễn là điều kiện vẫn đúng.

Ví dụ cơ bản

count = 0

while count < 5:
    print(count)
    count += 1

Kết quả:

0
1
2
3
4

Trong ví dụ này:

• Ban đầu count = 0, vòng lặp kiểm tra điều kiện count < 5, và thực thi mã bên trong vòng lặp.
• Sau mỗi lần lặp, count được tăng lên 1 (count += 1).
• Khi count đạt 5, điều kiện count < 5 trở thành False, và vòng lặp dừng lại.

Vòng lặp while vô hạn

Nếu điều kiện trong vòng lặp while luôn đúng, vòng lặp sẽ chạy vô hạn. Điều này thường được sử dụng trong những trường hợp bạn không biết chính xác số lần lặp mà chỉ muốn vòng lặp tiếp tục cho đến khi có một điều kiện dừng khác.

Ví dụ vòng lặp vô hạn:

while True:
    response = input("Nhập 'quit' để thoát: ")
    if response == 'quit':
        print("Thoát khỏi vòng lặp.")
        break

Kết quả:

Nhập 'quit' để thoát: hello
Nhập 'quit' để thoát: quit
Thoát khỏi vòng lặp.

Ở đây:

• Vòng lặp sẽ tiếp tục yêu cầu người dùng nhập dữ liệu cho đến khi họ nhập 'quit'.
• Khi người dùng nhập 'quit', vòng lặp sẽ dừng nhờ câu lệnh break.

Vòng lặp while với câu lệnh else

Giống như vòng lặp for, vòng lặp while cũng có thể đi kèm với câu lệnh else. Câu lệnh else sẽ được thực thi nếu vòng lặp kết thúc mà không bị dừng lại bởi break.

count = 0

while count < 5:
    print(count)
    count += 1
else:
    print("Vòng lặp kết thúc.")

Kết quả:

0
1
2
3
4
Vòng lặp kết thúc.

Trong trường hợp này, phần else sẽ được thực thi khi vòng lặp hoàn tất mà không gặp break.

Sử dụng break và continue trong vòng lặp while

• break: Dừng ngay lập tức vòng lặp.
• continue: Bỏ qua phần còn lại của vòng lặp và quay lại kiểm tra điều kiện.

Ví dụ sử dụng break:

count = 0

while count < 10:
    if count == 5:
        break
    print(count)
    count += 1

Kết quả:

0
1
2
3
4

Vòng lặp sẽ dừng lại khi count đạt giá trị 5 nhờ câu lệnh break.

Ví dụ sử dụng continue:

count = 0

while count < 5:
    count += 1
    if count == 3:
        continue
    print(count)

Kết quả:

1
2
4
5

Ở đây, khi count đạt 3, câu lệnh continue sẽ bỏ qua phần còn lại của vòng lặp và tiếp tục với lần lặp tiếp theo.

Kết luận

Vòng lặp while là một công cụ mạnh mẽ trong Python, đặc biệt khi bạn không biết trước số lần cần lặp. Bạn có thể kết hợp vòng lặp với các câu lệnh break, continue, và else để kiểm soát quá trình lặp và dừng lại khi cần thiết.